Chính sách pháp luật quan trọng có hiệu lực trong tháng 11 năm 2024

1. Bãi bỏ quy định giám sát cảnh sát giao thông bằng camera

Nội dung này được Bộ Công an đề cập đến tại Thông tư 46/2024/TT-BCA về thực hiện dân chủ trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, có hiệu lực từ 15/11/2024. Cụ thể, nội dung về hình thức giám sát cảnh sát giao thông (CSGT) của nhân dân bằng thiết bị ghi âm, ghi hình tại Điều 11 Thông tư 67/2019/TT-BCA bị bãi bỏ bởi khoản 6 Điều 1 Thông tư 46/2024/TT-BCA của Bộ công an. Do đó, từ 15/11/2024, nhân dân sẽ chỉ còn 05 hình thức giám sát CSGT dưới đây:

- Từ thông tin lực lượng công an công khai và trên phương tiện thông tin đại chúng.

- Qua chủ thể giám sát.

- Tiếp xúc, giải quyết trực tiếp với cán bộ, chiến sĩ công an.

- Từ kết quả giải quyết vụ việc, đơn thư, khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh.

- Từ việc quan sát trực tiếp công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông của CSGT.

2. Hàng loạt quy định mới về lãi suất tiền gửi, tiền vay.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành hàng loạt Thông tư quy định về mức lãi suất của tổ chức, cá nhân từ ngày 20/11/2024.

Cụ thể, các văn bản gồm:

- Thông tư 48/2024/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về lãi suất tiền gửi bằng đồng Việt Nam: Không vượt quá lãi suất tối đa với tiền gửi không kỳ hạn, có kỳ hạn dưới 01 tháng, có kỳ hạn từ 01 - dưới 06 tháng trong từng thời kỳ và từng loại hình tổ chức tín dụng…

- Thông tư 47/2024/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sửa đổi hình thức tiền gửi rút trước hạn từ chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu và trái phiếu do tổ chức tín dụng phát hành thành chứng chỉ tiền gửi do tổ chức tín dụng phát hành.

- Thông tư 46/2024/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về lãi suất tiền gửi bằng đô la Mỹ không vượt quá mức lãi suất tối đa được quyết định trong từng thời kỳ với tiền gửi của tổ chức và cá nhân gồm các khoản chi khuyến mại dưới mọi hình thức…

3. Không chứng thực đầy đủ chữ ký của tất cả những người ký trong văn bản yêu cầu chứng thực chữ ký sẽ bị phạt tiền 03 - 05 triệu đồng

Đây là nội dung mới được Chính phủ bổ sung tại Nghị định 117/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 82/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã..

Cụ thể, không chứng thực đầy đủ chữ ký của tất cả những người đã ký trong văn bản yêu cầu chứng thực chữ ký sẽ bị phạt tiền 03 - 05 triệu đồng. Đồng thời, đây cũng là mức phạt cộng tác viên dịch thuật không đăng ký lại chữ ký mẫu khi có thay đổi.

Với hành vi vi phạm về chứng thực hợp đồng, giao dịch, khoản 32 Điều 1 Nghị định 117/2024/NĐ-CP sửa đổi biện pháp khắc phục hậu quả là phải nộp lại bản chinh giấy tờ, văn bản bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung trừ trường hợp bản chính đã bị tịch thu tang vật.

Trong khi đó, quy định cũ tại điểm b khoản 5 Điều 35 Nghị định 82/2020/NĐ-CP chỉ quy định kiến nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xem xét, xử lý giấy tờ, văn bản bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung.

4. Quy định về chế độ ăn của phạm nhân.

Cũng có hiệu lực từ ngày 15/11/2024, Nghị định 118/2024/NĐ-CP quy định về chế độ ăn của phạm nhân. Cụ thể, Điều 7 Nghị định 118/2024/NĐ-CP quy định chế độ ăn của phạm nhân trong mỗi tháng được đảm bảo gồm: 17 kg gạo tẻ; 15 kg rau xanh; 01 kg thịt lợn; 01 kg cá; 0,5 kg đường; 0,75 lít nước mắm; 0,2 lít dầu ăn; 0,1 kg bột ngọt; 0,5 kg muối và gia vị khác tương đương 0,5 kg gạo tẻ; chất đốt tương đương 17 kg củi hoặc 15 kg than.

Trong đó, lương thực, thực phẩm, chất đốt bảo đảm chất lượng và mức giá trung bình theo giá thị trường. Riêng đối tượng phạm nhân lao động các nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thì có định lượng ăn được tăng thêm nhưng không quá 02 lần tiêu chuẩn ăn ngày thường.

Ngoài ra, phạm nhân còn được sử dụng quà, tiền của mình để ăn thêm nhưng không vượt quá 03 lần định lượng ăn trong 01 tháng cho mỗi phạm nhân và thông qua hệ thống lưu ký, căng tin phục vụ sinh hoạt cho phạm nhân của trại giam

5. Quy định mới về chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã

Luật Hợp tác xã được quy định chi tiết tại Nghị định 113/2024/NĐ-CP trong đó nêu rõ 09 chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã từ ngày 01/11/2024. Cụ thể, Nhà nước có chính sách hỗ trợ pháp triển tổ hợp tác, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã gồm:

- Chính sách hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực.

- Chính sách hỗ trợ thông tin.

- Chính sách hỗ trợ xây dựng mạng lưới cung cấp dịch vụ tư vấn

- Chính sách hỗ trợ nhân rộng mô hình hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hoạt động hiệu quả

- Chính sách hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

- Chính sách hỗ trợ tiếp cận và nghiên cứu thị trường

- Chính sách hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, trang thiết bị

- Chính sách hỗ trợ hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp

- Chính sách hỗ trợ tư vấn tài chính và đánh giá rủi ro

Trong đó, điều kiện để được hỗ trợ tại Điều 6 Nghị định 113/2024/NĐ-CP gồm: Không trong thời gian thi hành quyết định xử lý vi phạm hành chính do vi phạm hành vi bị cấm; không trong thời gian chấp hành bản án hình sự của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật. Đáp ứng một trong các tiêu chí dưới đây tại thời điểm nộp đơn đăng ký:

+ Số lượng thành viên tăng trong 02 năm liên tiếp liền kề năm nộp đơn

+ Tỷ lệ giao dịch nội bộ tăng trong năm trước liền kề năm nộp đơn

+ Tỷ lệ trích lập quỹ chung không chia cao hơn so với mức tối thiểu trong năm trước liền kề với năm nộp đơn…

6. Bổ sung trường hợp chỉ dẫn sai trong sở hữu công nghiệp

Có hiệu lực từ 15/11/2024, Thông tư 06/2024/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ bổ sung trường hợp chỉ dẫn sai trong sở hữu công nghiệp.

Cụ thể, khoản 5 Điều 1 Thông tư 06/2024/TT-BKHCN đã sửa đổi hướng dẫn hành vi chỉ dẫn sai như sau: Từ 15/11/2024 việc chỉ dẫn sai được hiểu là việc ghi trên hàng hóa, bao bì hàng hóa cụm từ “được sản xuất theo hợp đồng sử dụng đối tượng sở hữu công nghiệp của…” hoặc chỉ dẫn có nghĩa tương tự bằng tiếng Việt/tiếng nước ngoài thuộc một trong các trường hợp:

- Người sử dụng chưa được chuyển quyền sử dụng hợp pháp đối tượng sở hữu công nghiệp.

- Có hợp đồng sử dụng đối tượng sở hữu công nghiệp những thông tin gồm tên, số hợp đồng… trong nội dung chỉ dẫn không chính xác.

Trong khi đó, theo quy định cũ tại điểm a khoản 2 Điều 7 Thông tư 11/2015/TT-BKHCN đang hướng dẫn chỉ dẫn sai nghĩa là: Hành vi chỉ dẫn sai là hành vi ghi trên hàng hóa hàng chữ “được sản xuất theo hợp đồng sử dụng đối tượng sở hữu công nghiệp của…” hoặc chỉ dẫn có nghĩa tương tự như vậy, bất kể bằng tiếng Việt hay tiếng nước ngoài, nhưng chưa được chuyển quyền sử dụng hợp pháp đối tượng sở hữu công nghiệp theo quy định của pháp luật.

Như vậy, có thể thấy, quy định mới bổ sung thêm trường hợp bị coi là chỉ dẫn sai là có thông tin trong hợp đồng sử dụng đối tượng sở hữu công nghiệp không chính xác.

7. Sửa đổi, bổ sung các loại hồ sơ công nhận văn bản nước ngoài sử dụng tại Việt Nam

Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung các loại hồ sơ công nhận văn bản nước ngoài sử dụng tại Việt Nam trong Thông tư 07/2024/TT-BGDĐT có hiệu lực từ 02/11/2024. Theo đó, khoản 1 Điều 1 Thông tư 07/2024/TT-BGDĐT đã sửa đổi, bổ sung Điều 7 Thông tư 13/2021/TT-BGDĐT về hồ sơ công nhận văn bằng ở nước ngoài như sau:

- Bản sao/Bản sao từ sổ gốc văn bằng đề nghị công nhận kèm bản công chứng dịch sang tiếng Việt (quy định cũ còn yêu cầu bản sao văn bằng, chứng chỉ có liên quan trực tiếp).

- Bản sao phụ lục văn bằng/kết quả học tập kèm bảng công chứng dịch sang tiếng Việt (giữ nguyên theo quy định cũ).

- Minh chứng thời gian học ở nước ngoài gồm: Quyết định cử đi học và tiếp nhận của đơn vị quản lý lao động; Hộ chiếu, trang thị thực có visa, dấu xuất nhập cảnh tương đương thời gian du học; Giấy tờ chứng minh khác. Trong đó, những giấy tờ này là giấy tờ được bổ sung bởi Thông tư 07/2024/TT-BGDĐT. Quy định cũ không liệt kê.

- Văn bản ủy quyền xác minh thông tin về văn bằng (nếu được yêu cầu) - giữ nguyên như quy định cũ.

8. Muốn thành lập hội phải có tài sản đảm bảo

Từ 26-11, Nghị định 126/2024/NĐ-CP quy định tổ chức, hoạt động và quản lý hội sẽ chính thức có hiệu lực.

Hội được định nghĩa là tổ chức tự nguyện của tổ chức, công dân Việt Nam cùng lĩnh vực, ngành nghề, cùng sở thích, cùng giới, có chung mục đích tập hợp, đoàn kết hội viên, hoạt động thường xuyên, không vì mục tiêu lợi nhuận nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hội, hội viên, của cộng đồng; hỗ trợ nhau hoạt động có hiệu quả, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, được tổ chức và hoạt động theo Nghị định 126 và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

Theo Nghị định 126, để thành lập hội thì cần đảm bảo nhiều điều kiện về tên gọi; có tôn chỉ, mục đích, lĩnh vực hoạt động phù hợp; có điều lệ, trụ sở; lĩnh vực hoạt động chính của hội định thành lập không trùng lặp với lĩnh vực hoạt động chính của hội đã được thành lập hợp pháp trước đó trong cùng phạm vi hoạt động… Đáng chú ý, một trong các điều kiện để thành lập hội là phải có tài sản để đảm bảo hoạt động của hội. Đây là quy định mới so với hiện nay tại Nghị định 45/2010.

9. Luật sư bị phạt đến 30 triệu đồng nếu xúc phạm người có thẩm quyền tiến hành tố tụng

Ngày 18-9, Chính phủ ban hành Nghị định 117/2024 sửa đổi, bổ sung Nghị định 82/2020 về xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã.

Liên quan đến hành vi vi phạm quy định đối với hoạt động hành nghề luật sư, so với Nghị định 82/2020, nghị định mới bổ sung quy định phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Như vậy, luật sư trong quá trình hành nghề nếu có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng như điều tra viên, cán bộ điều tra... sẽ bị phạt đến 30 triệu đồng. Đây cũng là nội dung đã được quy định tại Điều 15 Pháp lệnh 02/2022/UBTVQH15 xử phạt VPHC đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng. Theo Nghị định 117 (có hiệu lực từ ngày 15-11), trường hợp luật sư thực hiện hành vi vi phạm quy định nêu trên đối với người có thẩm quyền hoặc những người khác thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của Toà án thì bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại khoản 3 Điều 15 và khoản 3 Điều 21 Pháp lệnh số 02/2022/UBTVQH15.

10. Tăng 15% trợ cấp hằng tháng với quân nhân đã phục viên, xuất ngũ

Thông tư 53/2024 của Bộ Quốc phòng về điều chỉnh trợ cấp hằng tháng đối với quân nhân đã phục viên, xuất ngũ có hiệu lực từ ngày 1-11-2024. Theo đó, Thông tư 53 áp dụng đối với:

- Quân nhân đã phục viên, xuất ngũ đang hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng theo quy định tại Quyết định 142/2008/QĐ-TTg về thực hiện chế độ đối với quân nhân tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước có dưới 20 năm công tác trong Quân đội đã phục viên, xuất ngũ về địa phương; Quyết định 38/2010/QĐ-TTg về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 142/2008/QĐ-TTg.

- Quân nhân, người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc đang hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng theo Quyết định 62/2011/QĐ-TTg về chế độ, chính sách đối với đối tượng tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, giúp bạn Lào sau ngày 30-4-1975 đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc.

Với hai đối tượng trên, điều chỉnh tăng thêm 15% trên mức trợ cấp hằng tháng của tháng 6-2024.